Στεφανακης Μανωλης!

https://www.facebook.com/profile.php?id=100006835743920&fref=ts

Είμαι πολύ χαρούμενη που τον γνώρισα! Ένας εγκάρδιος άνθρωπος με ένα πολύ πλούσιο χαμόγελο το ίδιο εγκάρδιο που σου χαρίζει απλόχερα την αίσθηση της οικειότητας ! Θυμάμαι συναντηθήκαμε σε ένα καφέ τυχαία , σε μία κοινή παρέα όταν του ζήτησα να μου παραχωρήσει τρεις ερωτήσεις για αυτό εδώ το ιστολόγιο δειλά δειλά, εκείνος χωρίς δεύτερη σκέψη μου είπε ναι!!!Εδώ βέβαια θα συμπληρώσω ότι είναι ο πρώτος καλλιτέχνης που μου έδωσε το θάρρος για κάνω την πρώτη μου ολοκληρωμένη συνέντευξη , λέγοντας μου θα σου απαντήσω σε όσες ερωτήσεις θέλεις και σε ότι θέλεις , και τον ευχαριστώ θερμά για αυτό το βήμα.Μας αποκαλύπτει λοιπόν, με ποια κυρία είναι ερωτευμένος, την λοήσημη καλλιτεχνική του φύση, την αγάπη του για το όργανο που λέγεται λύρα,  και τον λόγο που τον έκανε  συλλέκτη της ,επίσης μας μιλά για την ιστορία της, ποια συμβουλή κρατά ακόμα και σήμερα από καταξιωμένο καλλιτέχνη, ποια μαντινάδα τον αντιπροσωπεύει σήμερα, τι καινούριο ετοιμάζει, και πολλά άλλα ..!!Μανώλης Στεφανάκης ο αγαπημένος καλλιτέχνης όλης της Κρήτης και όχι μόνο, καυστικός, αυστηρός,ειλικρινής, πολύ ευαίσθητος και απλοϊκά χαριτωμένος συνάμα! Με ούτε ένα ούτε δύο αλλά έντεκα cd στο ενεργητικό του , και τώρα μας χαρίζει το δωδέκατο, ετοιμάζοντας το δέκατο τρίτο, ανήσυχο πνεύμα..!!! Ας του ευχηθούμε τα καλύτερα καλοτάξιδο το νέο του cd και πάντα επιτυχίες από καρδιάς!!!Πριν σας ευχηθώ  καλή ανάγνωση πρέπει να πω ότι η συνέντευξη ηχογραφήθηκε , και στις απαντήσεις μέσα υπάρχουν και διάλογοι  επίσης η περισσότερη είναι καταχωρημένη αυτολεξεί , ευχαριστώ..! Καλή σας ανάγνωση!!

Ερώτηση: Μανώλη είσαι ένας καλλιτέχνης που ομολογώ με σόκαρε η ευφράδεια του λόγου σου στο να εκφράζεις άμεσα  και ειλικρινά τις απόψεις σου και αυτό το καταλαβαίνει κανείς από την αρχή μιας συζήτησης μαζί σου από τον αυθορμητισμό σου..Αυτό που θέλω να ρωτήσω είναι: Έχεις πληρώσει ποτέ αυτό σου το προτέρημα? Ο κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα της ελεύθερης έκφρασης, όμως ένας καλλιτέχνης πρέπει να είναι περισσότερο προσεχτικός , έχεις πληρώσει κάποιο τίμημα για κάτι που έχεις πει που αυτό να είχε αντίκτυπο στην καριέρα σου;

Απάντηση: Δεν ξέρω αν το έχω πληρώσει, ίσως και να μη το έχω καταλάβει ακόμα, μου αρέσει να λέω πάντα την αλήθεια, θεωρώ ότι άμα λες την αλήθεια δεν φοβάσαι κανέναν, αν πειραχτεί κάποιος , αυτός  θα έχει άλλη γνώμη , μα που δεν θα είναι ειλικρινής.

Ερώτηση:  Πόσες  δουλειές έχεις κάνει , και ποια είναι η αγαπημένη σου ?

Απάντηση: Έχω κάνει 11 cd. Από τα οποία τα δύο είναι διπλά , όλες τις δουλειές τις αγαπάω η μία είναι καλύτερη από την άλλη κάθε φορά που φτιάχνω μία καινούρια δουλεία την αγαπάω πιο πολύ από την προηγούμενη γιατί είναι ένα κομμάτι απ’ την ψυχή μου δεν ξεχωρίζω καμία

https://www.facebook.com/profile.php?id=100006835743920&fref=ts

Π.Ν– Έχεις μετανιώσει για κάποια από αυτές ? 

Μ.Σ– Δεν έχω μετανιώσει για καμία από αυτές τις δουλειές διότι όπως σου είπα και πριν είναι ένα κομμάτι απ’ την ψυχή μου!

Π.Ν –θυμάσαι  να μου τις πεις?

Μ.Σ – Και βέβαια το :

1^ο)1996: Μια βραδιά με το Μανώλη Στεφανάκη.

2^ο)1999:Για σένα.

3^o)2001: Μαζί σου ξενυχτώ.

4^o )2003: Δεν παραιτούμε, διπλό ζωντανή ηχογράφηση.

5^o) 2005: Στα χρώματα του χρόνου. « Έντεχνο»

6^o) 2006 Μαντινάδες.

7^o) 2009 Ξεφάντωμα, διπλό ζωντανή ηχογράφηση.

8^o) 2010 Τραγουδιστά ψιθυριστά.

9^o) 2012 Ευθύνη να ‘σαι Κρητικός.

10^o) 2013 Όλος ο κόσμος Κρήτη διπλό cd.

11^o) 2015 Έντεχνα βήματα.

Ερώτηση: Έχω μάθει μου έχεις πει, ότι κάνεις συλλογή λύρες κάποιου συγκεκριμένου οργανοποιού, αν θέλεις μου λες το όνομά του και τι το διαφορετικό έχεις διακρίνει στην κατασκευή τους  ώστε να σου γεννηθεί η επιθυμία να δημιουργήσεις αυτήν την σπάνια συλλογή, και αν έχεις κάποιο σκοπό? 

Απάντηση: Ναι μου αρέσει πάρα πολύ να συλλέγω Λύρες  του Σταγάκη του Μανώλη του γέρου από το Ρέθυμνο . Ξεκίνησε να φτιάχνει Λύρες από το 1940 , το διαφορετικό που έκανε αυτός ο άνθρωπος  από κάθε οργανοποιό ,ακόμα και από τον εγγονό του που συνεχίζει ακόμα και σήμερα να φτιάχνει Λύρες ακλουθώντας τα βήματα του παππού του είναι ότι , κάθε κομμάτι που έφτιαχνε αυτός ήταν διαφορετικό από το άλλο. Ενώ  τώρα όλοι οι οργανοποιοί  φτιάχνουν τη μία όμοια με την άλλη Λύρα τουλάχιστον εμφανισιακά  όχι ηχητικά, από αυτόν   και εμφανισιακά και ηχητικά ήταν το κάτι διαφορετικό αυτό με έχει συναρπάσει στον συγκεκριμένο. 

Π.Ν–Καλά εμφανισιακά  το καταλαβαίνω , αλλά και ηχητικά? 

Μ.Σ–Ναι και ηχητικά ήταν κάτι το διαφορετικό η μία Λύρα από την άλλη ακόμα και στην εμφάνιση ,στο μέγεθος , στο καπάκι, στο βάθος του σκάφους, αυτό λοιπόν με έχει κάνει να συλλέγω τις Λύρες του, και είναι και πολλών χρονών η κάθε μία που έχω.

 Π.Ν– Αυτές είναι ακόμα λειτουργικές, μπορείς να παίξεις με αυτές?

 Μ.Σ– Ναι βέβαια όμως τις έχω στο σπίτι δεν τις χρησιμοποιώ καθόλου, κάποια στιγμή έχω πει θα δώσω κάποιες από αυτές σε ένα μουσείο, αν το κάνει ο εγγονός του ή οποιοσδήποτε άλλος αυτή τη στιγμή στην Κρήτη. 

  Π.Ν– Έχεις την πρόθεση λοιπόν να διαθέσεις  δύο από αυτά τα κειμήλια γιατί από τα χρόνια που λες για κειμήλια πρόκειται , σε κάποιο μουσείο ούτω σώστε  να είναι και διασφαλισμένη η ακεραιότητά τους.

Μ.Σ–Ναι αυτό ακριβώς ,γιατί αυτή τη στιγμή θεωρώ ότι έχω στα χέρια μου μία ολόκληρη ιστορία, από το 1940.Ο Μανώλης ο Σταγάκης ήταν το κάτι το διαφορετικό από όλους , έχει αφήσει μια ιστορία γιατί αυτός ήταν ο πρωτεργάτης  του οργάνου που υπάρχει σήμερα όσον αφορά το μέγεθος. Η Λύρα μέχρι το 1940 ήταν πιο μικρή από της συγκεκριμένες  ο Μανώλης ο Σταγάκης  μαζί με τον Ροδινό ανοίξανε το καπάκι και την έκαναν τη Λύρα λίγο πιο μεγάλη. 

Π.Ν– Οι συγκεκριμένες  ή και μέχρι σήμερα ?

 Μ.Σ–Και μέχρι σήμερα, της εποχής της τότε ήταν πιο μικρή αυτό που λέμε Λυρόνι , το Λυρόνι έλεγαν παλιά διότι ήταν πιο μικρό , να πούμε λοιπόν ότι ήρθε από το στρατό του Νικηφόρου Φωκά από το Βυζάντιο κατέβηκε , ή πρώτη στάση της ήταν στην Κάρπαθο , η  δεύτερη στην Κάσο,  και η είσοδος  της στην Κρήτη ήταν από τη Σητεία, μετά εξαπλώθηκε σε όλο το νησί το 1100 μ.Χ το 1209 οι Ενετοί αναφέρουν σε γραπτά κείμενα , που υπάρχουν στη Βικελαία  βιβλιοθήκη   ότι, το λαϊκό παραδοσιακό όργανο της Κρήτης είναι το Λυρόνι  , και το έλεγαν έτσι διότι έχε μικρό σκάφος τότε. Ο Ροδινός λοιπόν με το Σταγάκη  το 1940  άνοιξαν το σκάφος και έκαναν  τη Λύρα μεγαλύτερη με τη μορφή που την βλέπεις σήμερα.

Π.Ν–Θα μάθω πράγματα σήμερα, λέω ενθουσιασμένη και χαμογελαστή.!!

 Μ.Σ– Ε ναι πρέπει να τα ξέρουν όλοι, και να πούμε ακόμα ότι το λαούτο ήρθε από την Ανατολή το 1500 στην Κρήτη είναι καθαρά ανατολίτικο όργανο , το μαντολίνο είναι ιταλικό όργανο, η ασκομαντούρα υπήρχε  από τους βοσκούς στα Μιτάτα από την προβιά του αρνιού 200 χρόνια και 300 μπορούμε να πούμε , έχουμε στοιχεία. Κάποιοι πιστεύουν ότι η Λύρα συνοδεύει το Λαούτο, τραγικό λάθος, είναι αμόρφωτοι και αδιάβαστοι , το λαούτο ήρθε μετά από 500 χρόνια στην Κρήτη και το πρώτο πάσο της Λύρας ήταν το νταουλάκι μετά η κιθάρα, όμως  το λαούτο συνοδεύει την Λύρα όπως και το νταουλάκι, η κιθάρα, και το εξάχορδο μπουζούκι, για όσους δεν το ξέρουνε υπάρχουν γραπτά και εικόνες , υπάρχει φωτογραφία 120 χρονών και παραπάνω, σε παρέες της εποχής στην Κρήτη από τουρκοκρητικούς και δικούς μας εδώ ντόπιους όπου το πάσο που κρατούσε στη Λύρα ήταν το εξάχορδο μπουζούκι , και ο Σκορδαλός  έχει γράψει έξι κομμάτια με το εξάχορδο μπουζούκι που υπάρχουν στο  youtube .

Ερώτηση: Τώρα αν προσέξουμε ένα κρητικό συγκρότημα , αποτελείται από Λύρα, λαούτο, κάποια έχουν κιθάρα, μαντολίνο, και κάποιες φορές και νταούλι  ή και ασκομαντούρα. Παλαιότερα ποια όργανα πλαισίωναν ένα  συγκρότημα ?

Απάντηση: Την εξέλιξη στην Κρητική μουσική την έφερε ο Κώστας Μουντάκης , εκείνος έβαλε πρώτος πάρα πολλά όργανα στο συγκρότημά του και δισκογραφικά και παιχτικά, ο Μουντάκης έβαλε και σαντούρι, και ακορντεόν, και τουμπερλέκι , λαούτα και  κιθάρες . Υπάρχει οπτικοακουστικό υλικό και λέει ο Μουντακης το εξής: « Η μητρική μουσική ,και  ή οποιαδήποτε άλλη τέχνη που υπάρχει στην Ελλάδα ή στην Κρήτη πρέπει να εξελίσσεται, αλλά μέσα στα σωστά μέτρα πλαίσια και σταθμά της μουσικής» δηλαδή να εξελίσσεται με οποιοδήποτε άλλο όργανο αλλά να παίζεται σωστά ,δεν είναι κακό η εξέλιξη όλες οι τέχνες οι επιστήμες λέει ο Κώστας ο Μουντάκης , όχι εγω εξελίσσονται και η μουσική πρέπει να εξελίσσεται λοιπόν, όχι να αλλάζομαι τα μέτρα και τα σταθμά  να εξελίσσεται αλλά τα ακούσματα να είναι ίδια από τα άλλα όργανα, σωστά.­  

Π.Ν– Τι εννοείς λέγοντας ακούσματα? 

Μ.Σ–Δηλαδή  _­­ ­­ π.χ όπως ακούμε τον Ροδινό να μην αλλαζουμε το πάτημα του με άλλα όργανα , να παίζει πρώτο όργανο η Λύρα με το άκουσμα του Ροδινού αλλά και συγχρόνως τα άλλα όργανα να ακολουθούν . 

Π.Ν– Εννοείς να μην αλλοιώνεται η πρωταρχική μελωδία , αλλά να εμπλουτίζεται

 Μ.Σ– Αυτό ακριβώς  .!

Π.Ν – Συμφωνείς στο να δημιουργείτε καινούρια μουσική?

 Μ.Σ–Αυτό δεν έχει σχέση με την ερώτηση που μου έκανες.. 

Π.Ν– Ίσως αλλά μου δημιουργήθηκε απορία. 

Μ.Σ– Και βέβαια πρέπει να γράφουμε καινούρια μουσική και υπάρχουν πολλά παιδιά που γράφουν εδώ στην Κρήτη, αλλά εδώ  το κακό είναι  ότι τα ακούσματα αυτά γίνονται μετά θάνατο γνωστά όπως έγινε και με τον Μουντάκη. Ο Μουντάκης ποτέ δεν επέλεξε δικά του κομμάτια σε γλέντι σπάνια  γινόταν , έπαιζε πάντα αυτά που είχε ακούσει αυτός και το λέει και ο ίδιος. «Εγώ λέει ο ίδιος  ο Μουντάκης παίζω Λαγό, Καραβίτη, Ροδινό, Καρεκλά, αυτά που εγώ ο ίδιος άκουσα, και κακός με κατηγορούνε κάποιοι.»Τον κατηγορούσαν κάποιοι  που στους μαθητές του μάθαινε Μουντάκη, φαντάσου από τότε υπήρχαν οι κόντρες των μουσικών, ποιοι ήταν άραγε αυτοί που τον κατηγορούσαν? δηλαδή ήτανε  κακό που στους μαθητές του μάθαινε Μουντακη ?  Σήμερα υπάρχει κάποιος που να μη παίζει Μουντάκη? Θέλω να καταλήξω ότι , από τότε υπήρχαν κάποιες κόντρες έτσι λοιπόν και τα ακούσματα τα σημερινά μετά από χρόνια θα γίνουν γνωστά και θα αξίζουν σαν μουσικά αρχεία ως παλιές συνθέσεις! 

Π.Ν–Ο καλλιτέχνης λοιπόν αναγνωρίζεται μετά θάνατο αυτό πιστεύεις. 

Μ.Σ–Όχι 100% αλλά ναι, κατά μεγαλύτερο ποσοστό ναι, εν ζωή αναγνωρίζεται αλλά όχι όσο ακριβώς πρέπει να αναγνωριστεί, έχει τους θαυμαστές του, τους ανθρώπους του που τον αγαπούν και τον στηρίζουν, αλλά πιστεύω  ότι μετά θάνατο περίσσια. Τότε παίρνει τη θέση στους αθανάτους της μουσικής.

Ερώτηση: Η καλλιτεχνική σου φύση ποικίλει, δε σταματά στη μουσική έχω μάθει ότι ζωγραφίζεις  κιόλας ασχολείσαι με την αγιογραφία. Πως προέκυψε αυτό πήγες σε κάποια σχολή, και γιατί διάλεξες αυτό το είδος ? Επίσης αν υπάρχουν έργα σου κάπου και αν όχι θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε   έργα σου σε  κάποια έκθεση?

Απάντηση: Εντελώς τυχαία ανακάλυψα ότι μπορώ να κάνω αγιογραφία. 

Π.Ν– Πως από τι? 

Μ.Σ–Πήγαινα σε κάποιο φίλο μου που κάνει αγιογραφίες ο οποίος έχει δικό του εργαστήρι , από πλάκα λοιπόν είπα να προσπαθήσω να κάνω και εγώ κάτι και συνειδητοποίησα ότι μπορώ να το κάνω . 

Π.Ν–Σου έδειξε ο φίλος σου έστω κάποια βασικά?

Μ.Σ– Όχι δε μου έδειξε όμως τον παρακολουθούσα τι έκανε και έκανα και εγώ το ίδιο, και βλέποντας μία φωτογραφία συγκεκριμένα της Αγίας Μαρίνας την έκανα ακριβώς την ίδια , έ και μετά αποφάσισα να κάνω κάποια κομμάτια που θα τα δώσω σε κάποιους φίλους  που έχω σε κάποιες εκκλησίες και στο χωριό μου που έχω κάνει δωρεά. Δωρεά..! δεν παίρνω λεφτά από καμία αγιογραφία ούτε θα πάρω ποτέ, επειδή όμως θέλει αρκετό χρόνο να κάνεις μία αγιογραφία δεν κάνω πολλές διότι έχω και το θέμα με τη μουσική που γράφω συνέχεια cd και δε μου μένει πολύς χρόνος  να μπορώ να ασχοληθώ, αλλά κάποια στιγμή που θα βρω χρόνο θα φτιάξω περισσότερες και θα τις χαρίζω όπως σου είπα δεν παίρνω λεφτά. 

Π.Ν–Μου είχες πει ότι κάνεις μόνο ένα συγκεκριμένο μέγεθος αρκετά μεγάλο ,το θυμάμαι γιατί μου είχε κάνει εντύπωση.   

Μ.Σ–Ναι είναι  ένα επί εξήντα διότι εκεί  πρωτόμαθα και εκεί νομίζω μπορώ να ζωγραφίσω καλύτερα.

Π.Ν– Αν σου δώσουν μία φωτογραφία, ένα τοπίο τι λες θα καταφέρεις να το ζωγραφίσεις? 

Μ.Σ–Ναι θα τα καταφέρω θα το κάνω αν μου το ζητήσει κάποιος φίλος, αλλά να σου πω την αλήθεια , χαλαρώνω περισσότερο με την μουσική, την ζωγραφική επειδή  δεν την κάνω συχνά με κουράζει λίγο.

Ερώτηση: Η πρώτη σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό μετά την προηγούμενη απάντηση είναι: Ποια η σχέση σου με τα θεία? Έχεις γεννηθεί και μεγαλώσει σε ένα χωριό, τη Βόνη στο δήμο Θραψανού όπου βρίσκεται το γνωστό μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας όπου γιορτάζει 17 Ιουλίου και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα λαοπροσκεινήματα της Ελλάδας όπως επίσης και θαυματουργό εσύ έχεις βιώσει κάποιο θαύμα?

Απάντηση:Η σχέση μου με τα θεία είναι όπως όλων των ανθρώπων,  γενικά όλοι πρέπει να πιστεύουν κάπου γιανα μπορούν να κρατηθούν σε κάποια δύσκολη στιγμή  με την ελπίδα  ζωντανή  ώστε  σε κάποια δύσκολη στιγμή να πιστεύεις κάπου, ότι κάτι μπορεί να γίνει ,το ίδιο κάνω και εγώ αυτή τη στιγμή ακολουθώ αυτό το μοντέλο. 

.Π.Ν– Εσύ προσωπικά δεν έχεις δει κάποιο θαύμα  έχεις  γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί.

Μ.Σ–Τώρα όσο για το θαύμα που λες: το μόνο που έχω βιώσει είναι ότι γεμίζει το παγκάρι και τα παίρνουν οι παπάδες από  τη μητρόπολη Αρκαλοχωρίου  χωρίς να βοηθάνε κανέναν δυστυχώς. 

Εγώ προσωπικά δεν έχω βιώσει κάτι αλλά και μόνο που έρχεται τόσος κόσμος κάθε χρόνο , αυτό από μόνο του είναι ένα θαύμα αλλά λόγο εποχών και λόγο καταστάσεων θα πρέπει η Μητρόπολη Αρκαλοχωρίου που διαχειρίζεται το παγκάρι, να δει ποιες οικογένειες πολύτεκνες έχουνε πρόβλημα οικονομικό , «λέω πολύτεκνες οικογένειες αυτές να βοηθήσει που άμα της βοηθήσει θα είναι γι’ αυτούς ένα  θαύμα.

Ερώτηση: Η σκηνική σου παρουσία φημίζεται, ποιο προτέρημα σου νομίζεις σου χαρίζει αυτό το προσόν?

Αυτό το πράγμα δεν το κάνω επίτηδες  για να μπορώ να απαντήσω αυτό βγαίνει αυθόρμητα πάνω στο πάλκο.

 Π.Ν– Μα δε σου είπα ότι το κάνεις επίτηδες γιατί αυτό φαίνεται έτσι και αλλιώς όμως  δεν έχεις σκεφτεί τι δίνεις στο κόσμο ώστε να λαμβάνεις αυτήν την ηθική ικανοποίηση ? 

Μ.Σ –Αυτό που κάνω επάνω στο πάλκο το νιώθω μ’ αρέσει και θέλω να το περάσω στον πελάτη, μου βγαίνει αυθόρμητα γιατί  μου αρέσει αυτό που κάνω εκείνη τη στιγμή  είτε πληρωθώ είτε δε πληρωθώ ίσως γι αυτό βγαίνει  διότι κάνω τη δουλειά που μου αρέσει …μ’ αρέσει να παίζω μουσική και να τραγουδάω.

Ερώτηση: Έχεις πάρει μέρος σε αρκετές φιλανθρωπικές εκδηλώσεις πως νιώθεις γι’  αυτό ?  

Απάντηση: Με  χαροποιεί  γιατί εκεί μπορείς να δείξεις τον πραγματικό σου εαυτό, και όχι μόνο όταν πάς σε ένα γάμο , βάφτιση ,ή σύλλογο για να πληρωθείς μόνο, τον πραγματικό σου εαυτό τον δείχνεις όταν  βοηθάς και άλλους ανθρώπους  ανάλογα την φιλανθρωπική εκδήλωση. 

Π.Ν Δηλαδή δηλώνεις διαθέσιμος σε αυτόν το σκοπό Μανώλη.

Μ.Σ– Εννοείται και όποτε μου το πούνε είμαι στη διάθεση σας αρκεί να μπορώ μην έχω κλείσει κάτι άλλο είμαι διαθέσιμος για όλη την Κρήτη ,και όχι μόνο.!

Ερώτηση: Αυτή είναι μια ερώτηση που την κάνω σε όλους τους καλλιτέχνες που μου κάνουν τη τιμή, τι είναι για σένα μουσική;

Απάντηση: Για εμένα μουσική είναι τρόπος ζωής, είναι ένα κομμάτι πλέον από τη ζωή μου διότι από δέκα χρονών μαθαίνω λύρα, είμαι δεμένος πλέον με το όργανο που λέγεται λύρα και με την μουσική,  δεν μπορώ να περάσει μέρα και να μην κάτσω τέσσερις με πέντε ώρες να παίξω μουσική ακόμα και τώρα. 

Π.Ν–Επίσης να πούμε ότι εσύ δεν είχες κάποιο μέλος στην οικογένεια σου που να ήταν μουσικός .

Μ.Σ– Δεν υπάρχει κανένας στην οικογένεια ούτε στο χωριό μου ούτε στην περιφέρεια υπάρχει κάποιος μουσικός που να με έχει επηρεάσει για να μάθω λύρα, το μόνο που με έχει επηρεάσει είναι ότι από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου από μικρός είναι ότι ο πατέρας μου είχε πάντα στο αυτοκίνητό του κασέτες του Μουντακη του Σκορδαλού του Ψαρονίκο, και άκουγα πάντα τα ίδια κομμάτια. 

Π.Ν– Ποιος σε δίδαξε? Ο πρώτος μου δάσκαλος ήταν ο Σπύρος ο Σηφογιωργάκης, ο δεύτερος  δάσκαλος ήταν ο Μιχάλης  Τζαγκαράκης, και τρίτος δάσκαλος και τελευταίος ήταν ο Λεωνίδας ο Κλάδος ο οποίος με έπαιρνε και στα γλέντια πότε πότε στην περιοχή μου κοντά και με έβγαζε να παίξω, μ’ άρεσε πάρα πολύ το στυλ που έπαιζε ο Λεωνίδας ο Κλάδος.

Ερώτηση: Έχεις ζήσει  κάποια εμπειρία επί  πάλκου που να σε έχει κάνει να τα παρατήσεις και να φύγεις ?Αν θέλεις μας περιγράφεις και την εμπειρία .

Απάντηση: Μέχρι τώρα δεν έχει τύχει κάτι τέτοιο ευτυχώς, που να τα παρατήσω ,διότι αυτό που κάνω στο πάλκο και στο γλέντι, είναι αυτό που θέλει ο κόσμος και απ’ τη στιγμή που κάνω ότι θέλει  και παίζω ότι θέλει ο κόσμος να ακούσει και κάνω τα χατίρια του, δεν υπάρχει λόγος να γίνει κάποιο επεισόδιο ούτε εμπειρία  κακή που να με αναγκάσει να τα παρατήσω. Θέλω να πω εξαρτάτε από τον οργανοπαίχτη και από το συγκρότημα πως θα συμπεριφερθεί ο κόσμος να το πούμε κι αυτό.

Ερώτηση: Δεν πίνεις  δεν καπνίζεις.

Απάντηση: δεν καπνίζω δεν πίνω, γιατί πιστεύω ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος όταν πάει σε μια  δουλειά είτε λέγεται καφετέρια κάνει το   σερβιτόρο, είτε  λέγεται δημόσιος υπάλληλος είτε είναι γιατρός, πάει να δουλέψει δεν πάει να πίνει και να καπνίζει γιατί θα απολυθεί άρα λοιπόν αν και εμείς με τη σειρά μας  το κάνουμε αυτό το πράγμα όσο καλά και να κάνουμε τη δουλειά μας όταν καπνίζουμε και πίνουμε απάνω στο πάλκο κάποια στιγμή θα μας απολύσουνε. 

Π.Ν– Μου κάνει εντύπωση η απάντησή σου γιατί, είναι τέτοια η δουλεία σας που αυτό μου μοιάζει δύσκολο να αποφευχθεί , βλέπω σε πολλά γλέντια που πολλές φορές επιμένουν οι πελάτες,  φίλοι ,να πιει η ορχήστρα… και τσατίζονται κιόλας αν δεν πιουν αυτό που τους κερνάνε πολλοί το  θεωρούν προσβολή. 

Μ.Σ–Ο καθένας έχει τη δική του στρατηγική, και εμάς μας κερνάνε και μας δίνουν το μπουκάλι, μπορούμε  να πούμε ένα απλό εις υγεία  δεν μπορούμε να πίνουμε ότι πίνουνε όλοι. 

Π.Ν– Δε σας πιέζουν? 

Μ.Σ–Μας πιέζουν καμιά φορά αλλά εσύ φτιάχνεις τη γραμμή του κόσμου, και μαθαίνει ο κόσμος τι είσαι, και το τι δέχεσαι, ο κόσμος λοιπόν τόσα χρόνια μας έχει μάθει ότι το συγκρότημα του Στεφανάκη δεν πίνει και δεν καπνίζει και δε μας πιέζουν, γι’ αυτό εννοούσα προηγουμένως εσύ δίνεις το δικαίωμα του κόσμου το πως θα  σου συμπεριφερθεί.

Ερώτηση: Άλλο να επηρεάζεις και άλλο να είσαι πιστό αντίγραφο. Εσύ πως νιώθεις αισθάνεσαι να επηρεάζεις νέα παιδιά έχεις ακούσει σχόλια τέτοιου τύπου ,η ακόμα και για την σκηνική σου παρουσία ;

Απάντηση : Να πω ότι από τους μαθητές που έχω τώρα διότι έχω έξι εφτά μαθητές  από δέκα χρονών μέχρι δεκατρία , βλέπω ότι  παρόλο που τους κάνω μάθημα ,τους αρέσει να με αντιγράφουν, από τις κινήσεις που κάνω που αφορούν τη σκηνική μου παρουσία διότι αυτά στην ηλικία τώρα που είναι έχουν εμένα πρότυπο, εγώ στην ηλικία τους είχα άλλα πρότυπα είχα τον Μουντάτακη τότε τον Σκορδαλό  και τον Κλάδο ,αυτούς είχα πρότυπα εγώ , τα νέα παιδιά λοιπόν τώρα έχουνε πρότυπο εμάς και μας αντιγράφουνε είναι καλό να αντιγράφεις τον άλλον όταν είναι αντίγραφο σωστό όμως , όχι λάθος αντίγραφο ο κόσμος καταλαβαίνει  αυτό που σου λέω , να είσαι ένα σωστό αντίγραφο παραδοσιακού καλλιτέχνη και σωστού καλλιτέχνη, όχι κακού καλλιτέχνη.

Π.Ν–Εσύ λοιπόν νιώθεις  χαρά όταν σε μιμούνται τα νέα παιδιά .

Μ.Σ–Ναι με χαροποιεί γιατί είναι μια καλή γραμμή  για το μέλλον της κρητικής μουσικής ,κατά τη γνώμη μου δίνω ένα καλό πρότυπο στα παιδιά, που συμπεριλαμβάνει και ότι είπαμε προηγουμένως να μη καπνίζουν  να μη πίνουν  γιατί το βλέπουν ότι  το κάνουμε κι  αυτό  και ότι παίζουμε μόνο μουσική χωρίς να καπνίζουμε και να πίνουμε να κουβεντιάζομαι , να κατεβαίνομε  και να κάνουμε δέκα και δεκαπέντε λεπτά διαλύματα και αυτό είναι ένα σωστό πρότυπο γιατί δείχνεις στον άλλο τι πρέπει να κάνει και ότι  αυτή είναι η δουλειά σου .

 Ερώτηση: Από τα παιδιά  που έχεις διδάξει  δουλεύει κάποιος επαγγελματικά?

Απάντηση: Όπως σου είπα έχω εφτά  μαθητές  που είναι από δέκα έως δεκατριών χρονών, και οι εφτά λοιπόν είναι πάρα πολύ καλοί και πιστεύω ότι έχουν ένα λαμπρό μέλλον, αλλά το θέμα είναι αν οι εποχές τους βοηθήσουν  να προχωρήσουνε λόγο της οικονομικής κατάστασης,    τα τελευταία τρία χρόνια κάνω  μαθήματα είναι μικρά ακόμα, αλλά ότι έχουνε  ταλέντο το έχουνε.

Ερώτηση: μουσικά σχολεία και λύκεια, η νέα γενιά  ξετυλίγει το ταλέντο της, ποια η γνώμη σου;

Απάντηση: Είναι καλό να υπάρχουν τα μουσικά σχολεία διότι  πραγματικά βγαίνουν παρά πολύ μεγάλα ταλέντα , και ξέρω πάρα πολλά  παιδιά από δω από το Ηράκλειο που μαθαίνουν λύρα ,λαούτο, μαντολίνο και κιθάρα , και γράφουν και μουσική. Πρέπει να τα στηρίζει το κράτος .

Έρωτηση: Εσύ θεωρείσαι παραδοσιακός ?

Απάντηση: Εγώ τα κομμάτια που παίζω είναι όλα παραδοσιακά και τα έντεχνα ακόμα και τα κρητικά τα δικά μας ακούσματα  Σκορδαλό Κλάδο Μουντάκη, Ψαρονίκο.

Ερώτηση: Κοιτάζοντας πίσω ποια θεωρείς ότι ήταν η μεγαλύτερη προσφορά σου στον κόσμο της μουσικής; Θεωρείς ότι έχεις αφήσει κάτι για τους νέους λυράρηδες που αν κάποιος  το πάρει θα μπορέσει να πάει και πιο πέρα?

Απάντηση: Από τη στιγμή  που ασχολούμαι κάθε χρόνο  δισκογραφικά, κάθε χρόνο αφήνω και κάτι για τους νεότερους, όχι μόνο εγώ και οι άλλοι συνάδελφοι  μου.

Ερώτηση: Τι πράγμα αν σου χαριζόταν , θα αντάλλαζες  την καριέρα σου, ποιος λόγος θα σε έκανε να μη ξαναπιάσεις τη λύρα σου;

Απάντηση: Ότι και να μου χαρίσεις δε θα άφηνα ποτέ αυτό που κάνω αυτή τη στιγμή με τίποτα διότι έχει γίνει τρόπος ζωής και είναι πλέον ένα κομμάτι στη ζωής μου δεν μπορώ να το αφήσω μ’ αρέσει ακόμα και μόνος μου να παίζω στο σπίτι λύρα δεν μου αρέσει μόνο αυτό που κάνω στο γλέντι στο πάλκο ή σε οποιαδήποτε άλλη εκδήλωση τ’ αγαπώ αυτό που κάνω και γι αυτό συλλέγω και τα όργανα γιατί  έχουν μια ιστορία.!!

Ερώτηση: Θεωρείς ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να σταματάει σε κάποια ηλικία, ακόμα ότι μπορεί να βιώσει μία άνθιση για κάποιο χρονικό διάστημα και μετά να ξεχαστεί να μείνει αδιάφορος;

Απάντηση: Πιστεύω ότι, ένας καλλιτέχνης όταν περάσει μια ορισμένη ηλικία θα πρέπει από μόνος του να σταμάτα και να δίνει χώρο στους νεότερους να κάνουν και αυτοί το ίδιο δεν εννοώ να σταματάει εντελώς να μη ξαναπαίξει λύρα εννοώ ότι θα πρέπει να επιλέγει πλέων τα γλέντια που πηγαίνει γιατί πρέπει να φανούν κάποιοι καινούργιοι να δει ο κόσμος και κάποιους άλλους  , είναι καλό ο κόσμος να βλέπει κάποιους άλλους και να συγκρίνει. 

Π.Ν–Τόπο στα νιάτα δηλαδή…  ­  

Μ.Σ–Ε ναι τόπο στα νιάτα βέβαια … σε όλες τις δουλειές και σε εμάς.

 Π.Ν– Ποια ηλικία θεωρείς δηλαδή την πιο κατάλληλη,  για τον καλλιτέχνη

 Μ.Σ– Η ηλικία  πιστεύω ότι είναι το αργότερο μέχρι τα 60-65 και νομίζω πως είναι πάρα πολύ καλά και ξαναλέω χωρίς να σταματάει εντελώς να επιλέγει να παίζει σε κάποια γλέντια που για αυτόν θα είναι τιμητικά πλέων..

Ερώτηση: έχεις επανακυκλοφορήσει κάποια  τραγούδια άλλων καλλιτεχνών , παλαιότερων και νεοτέρων γιατί ποιος ο λόγος που τα επέλεξες?

Απάντηση: θα σου πω το λόγο, εγώ αυτή τη στιγμή κάνω ότι έκαναν οι παλιοί  δηλαδή, κοίτα να πούμε ότι παράδοση είναι οι πληροφορίες που μεταδίδονται από γενιά σε γενιά ,αυτό  κάνω λοιπόν και εγώ όπως έκαναν και οι παλιοί  το όνομα η λέξη «παράδοση »έχει  παρεξηγηθεί  αν κάτσει κάποιος να αναλύσει τη λέξη τι σημαίνει?σημαίνει παραδίδω μεταλαμπαδίζεις τις γνώσεις σου στους επόμενους αυτό λοιπόν είναι η παράδοση τα παλιά κομμάτια πρέπει να ξαναγράφονται από τους νέους διότι αυτό είναι η παράδοση μας δεν είναι αντιγραφή, είναι  παράδοση πληροφοριών που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά αυτό λοιπόν είναι η παράδοση και καλά κάνουν και ξαναγράφονται, αλλά μαζί με τα παλιά κομμάτια που ξαναγράφονται πρέπει να γράφουμε και εμείς δική μας μουσική να εξελιζόμαστε  να αφήνουμε και το δικό μας στίγμα.

Π.Ν – Να μην ξεχνιούνται τα παλιά αλλά να μη μένουμε και στάσιμοι.

 Μ.Σ–Εννοείται έτσι το έκαναν και οι παλιοί.

Ερώτηση: Γράφεις στίχους ,μουσική, και τι στίχος σου αρέσει;

Απάντηση: Μουσική γράφω, στίχους γράφω πολύ λίγους διότι πρέπει να πω , ότι έχουμε στην Κρήτη αυτή τη στιγμή , πάρα πολλούς καλούς μαντιναδολόγους και μας καλύβουν απόλυτα αλλά αν χρειαστεί να βγάλω κάτι , ή με επηρεάσει κάτι, με ευαισθητοποιήσει θα γράψω ένα στίχο δικό μου .

Ερώτηση: Έχεις μελοποιήσει δικό σου τραγούδι?

Απάντηση: Ναι έχω μελοποιήσει.  

Π.Ν–Το οποίο το έχεις αφιερώσει κάπου? 

Μ.Σ–Όχι δεν το έχω αφιερώσει κάπου απλά έτσι μου βγήκε εκείνη τη στιγμή,  πρώτα είχα βγάλει τη μουσική και μετά μου βγήκε ο στίχος, αυτή με επηρέασε να βγάλω το στίχο.. 

Π.Ν– θες να μου πεις το στίχο ;  

Μ.Σ– « Και ‘γω μαζί σου ξενυχτώ φεγγάρι μου θλιμμένο, κι άμα τη δεις στο δρόμο σου πες της πως περιμένω.»

Ερώτηση : Έχεις αισθανθεί άπειρο  θαυμασμό στα χρόνια της καριέρας σου, πως νιώθεις γι αυτό?

Απάντηση: Οι εμπειρίες είναι πάρα πολλές όλα αυτά τα χρόνια που έχουμε βιώσει από τον κόσμο. Γι’  αυτό πάντα λέω όταν δίνω συνέντευξη είτε στο ραδιόφωνο είτε στην τηλεόραση, είτε σε περιοδικό, ευχαριστώ τον κόσμο που με στηρίζει τόσα χρόνια γιατί χωρίς τον κόσμο δεν μπορείς να γίνεις τίποτα. Ο κόσμος λοιπόν είναι υπεύθυνος σε ποια θέση βρίσκεται ο κάθε καλλιτέχνης. Όλο τον κόσμο ευχαριστώ που με στηρίζει στα γλέντια , δισκογραφικά και ακόμα και στο youtube που πλέον έχει γίνει ένα κομμάτι της ζωής μας, που όλοι η νεολαία πλέον για να ακούσει ένα καλλιτέχνη μπαίνει πρώτα σε αυτό να τον ακούσει και μετά πάει και στο γλέντι, η τεχνολογία καμιά φορά κάνει και καλό στη δουλειά μας όταν την χειριζόμαστε σωστά.

Ερώτηση: Μια ερώτηση που σας γίνεται συχνά είναι ποιους καλλιτέχνες θαυμάζετε η απάντηση που δίδεται συχνότερα είναι: τον αείμνηστο τάδε και τάδε και φυσικά κανένας δεν αμφισβητεί το έργο τους !! όμως δεν πρέπει να δώσουμε τόπο στα νιάτα εσένα ποια είναι η γνώμη σου ?

Απάντηση: Εγώ θαυμάζω όλους τους καλλιτέχνες τους παλιούς ειδικά, γι αυτό και παίζουμε όλα τα κομμάτια τους, διότι είναι αγαπημένα, από τους παλιούς ανθρώπους που έχουν μεγαλώσει με αυτά τα ακούσματα αλλά και τώρα ακόμα και με τη νεολαία  που εξακολουθεί να τα θαυμάζει και να τα αγαπά. Εγώ όμως παρόλα αυτά είμαι σε μια θέση που μ’ αρέσει να παίζω ενός συναδέλφου μου  το κομμάτι ακόμα κι αν είναι δεκαπέντε χρονών. 

Π.Ν–Αν σου ζητούσα να μου πεις έναν  καλλιτέχνη που θαυμάζεις  απ τους νέους  θα μου έλεγες?

Μ.Σ–Δεν θέλω να πω όνομα γιατί μπορεί να παρεξηγηθώ από κάποιους, αλλά θαυμάζω πολλά νέα παιδιά διότι έχουν μεγαλύτερη ευχέρεια ,διότι έχουν  χρόνο να ασχοληθούνε και φαίνεται ότι τους αρέσει πάρα πολύ και βλέπω ότι το μέλλον της κρητικής μουσικής είναι λαμπρό και ας λένε κάποιοι πως δεν είναι, εγώ επιμένω ότι είναι λαμπρό το μέλλον και μάλιστα παραδοσιακότατα δεν το χαλάνε, και ασχολούνται και με  όλα τα όργανα, και με το μαντολίνο και το λαούτο και τη Λύρα . 

Π.Ν–Εσύ δεν έχεις μαντολίνο στο σχήμα σου. 

Μ.Σ–Δεν έχω  όχι, γιατί  στην πεδιάδα που είμαι εγώ στη Βόνη στην Αγία Μαρίνα, τα πρώτα ακούσματα που είχαμε από τους παλιούς σε εμάς ήταν το βιολί, από τον αείμνηστο τον Ηρακλή από την επισκοπή και μετά από τον Αβισυνό από το Σκαλάνι,  ή τον Σκαλανιώτη τον Βασιλάκη, λύρα ερχόταν και έπαιζε στην περιοχή μας ο Κώστας  Μουντάκης, ο Κλάδος , ό Σκορδαλός ο Καρπουζομανώλης,ο Παπαδάκης , ο Πολυχρονάκης, αυτοί  παίζανε, θυμάμαι την δεκαετία του 80 στην περιοχή μου δεν είχαμε ακούσματα μαντολίνου εμείς τότε καθόλου ερχόταν και ο  Μελλεσανός αυτά λοιπόν τα ακούσματα είχα εγώ τότε και αυτά κράτησα και σαν πρότυπα αλλά ξαναλέω  ότι όταν κάποιος νεότερος βγάζει κάτι καλό, αξίζει τον κόπο, και αγαπηθεί από τον κόσμο και θα το βάζω στο πρόγραμμά μου και εννοείται πως θα το τραγουδήσω και θα το παίξω κιόλας. 

Π.Ν–Δηλαδή αν κάποιο τραγούδι που σου αρέσει έχει μαντολίνο θα φροντίσεις να βάλεις και μαντολίνο; 

Μ.Σ– Λέμε κάποια τραγούδια που έχουν γίνει επιτυχίες με μαντολίνο , αλλά εμείς τα παίζουμε στο Λαούτο.

Ερώτηση: Θέλω να μου πεις μια εγκάρδια εκδήλωση θαυμασμού που σε έκανε να δακρύσεις και την οποία δε θα ξεχάσεις ποτέ.

Απάντηση: Είναι πάρα πολλές οι εκδηλώσεις θαυμασμού, που έχουμε νιώσει όμορφα διότι όταν βλέπεις τον κόσμο να περνάει καλά σε ένα γλέντι σου που είσαι υπεύθυνος εσύ για τη διασκέδασή του , να είναι οχτακόσια … χίλια  άτομα στην πλατεία το καλοκαίρι, και να τραγούδα μαζί σου και να περνάει καλά πάει να πει πως έχεις πετύχει την συνταγή για το γλέντι και έτσι νιώθεις καλά και το εισπράττεις όλο αυτό, και η καλύτερη επιβράβευση είναι νομίζω όταν βλέπεις τον κόσμο να τραγουδάει μαζί σου.

Ερώτηση: Ποια κουβέντα στα πρώτα βήματα  της καριέρας σου, από καταξιωμένο καλλιτέχνη θυμάσαι που σου έδωσε σαν συμβουλή και την τιμάς και την κρατάς έως και σήμερα;

Απάντηση: Λοιπόν ήταν η πρώτη χρονιά που μπήκα στον επαγγελματικό χώρο της μουσικής ,και είχα βρεθεί με το Θανάση τον Σκορδαλό, στην εταιρία την Greta fon του Κώστα του Φραγκάκη. Μου είχε πει τότε το εξής: σου εύχομαι καλή επιτυχία στην καριέρα σου από τώρα και πέρα που ξεκινάς σαν νέος καλλιτέχνης θα  γραφείς μουσική δικιά σου αλλά και παλιά μουσική όπως κάναμε και εμείς  λόγια του Θανάση Σκορδαλού, και μη στεναχωριέσαι εάν δε σε αγαπήσει  100% ο κόσμος θα έρθει μέρα που θα εκτιμήσει το έργο που θα αφήσεις. 

Π.Ν–Εσύ πώς νιώθεις τώρα μετά τόσα χρόνια το έχεις πάρει το 100% ?

Μ.Σ–Ακόμα δεν το έχω πάρει το 100% το 100% το παίρνεις νομίζω προς το τέλος της καριέρας σου τότε θα δεις αν και πόσα νέα παιδιά σε έχουν σαν πρότυπο και σε ακολουθούν αν θα βάζουν τραγούδια μου στο γλέντι  τους , του Στεφανάκη  δηλαδή ή του κάθε Στεφανάκη εκεί κρίνονται όλα στο τέλος.

Με αφορμή μία συνέντευξη που είχες δώσει πριν χρόνια στο περιοδικό «Κρητικά » εντύπωση μου είχε προκαλέσει, η περιγραφή που έκανες για τον εαυτό σου στο σημείο που είπες ότι είσαι ευαίσθητος όπως επίσης η μαντινάδα που σε εκφράζει η οποία είναι «τη μόνη κόντρα που μπορείς  να κάνεις του θανάτου, σαν έρθει ο χάρος να σε βρει να ‘σαι του πεταμάτου» 

Π.Ν–Τώρα Μανώλη μετά από τόσα χρόνια πως θα μου απαντούσες  στην ίδια ερώτηση,  εξακολουθείς να έχεις την ίδια άποψη  έχεις τις ίδιες ευαισθησίες, με την έννοια ότι δουλεύεις νύχτα , θεωρείς  ότι έχεις ωριμάσει συναισθηματικά έχει αλλάξει κάτι?

Απάντηση: Ναι για να είσαι μουσικός «καλλιτέχνης» πρέπει να έχεις ευαισθησίες .

Π.Ν–Κοίτα η δουλειά σου είναι νύχτα μη παρεξηγηθώ κιόλας το ρωτάω με ποια έννοια ότι η νύχτα λένε είναι σκληρή θεωρείς ότι  έχεις ενηλικιωθεί , ωριμάσει αν θες ,συναισθηματικά στην διάρκεια αυτή? 

Μ.Σ–Τα επαγγέλματα της νύχτας είναι λίγο σκληρά διότι κάθε φορά έχεις να κάνεις με διαφορετικό κόσμο, δεν είναι όλες οι ώρες ίδιες στο γλέντι όσο περνάμε στις πρωινές ώρες  το γλέντι γίνεται πιο βαρύ γιατί ο άλλος  έχει πιει και πρέπει να τον αντιμετωπίσεις  αλλά πάντα προσπαθείς να κάνεις το γλέντι μερακλίδικο που να μη γίνει καμιά φασαρία η οτιδήποτε άλλο που να χαλάσει η βράδια. Και ξαναλέω δεν γίνεται να είσαι μουσικός ή καλλιτέχνης και να μην έχεις ευαισθησίες .
Π.Ν – Η μαντινάδα που σε εκφράζει σήμερα;  

Μ.Σ–  Η μαντινάδα που με εκφράζει μετά από αυτά τα   χρόνια , είναι πάρα πολλές μαντινάδες ,μ’ αρέσει η μαντινάδα που δε θυμάμαι ποιανού είναι που λέει: Ποτέ μου δεν εζήλεψα ότι ‘χουνε οι άλλοι, ότι μ’ ανήκει σέβομαι που ‘χω, με κόπο βγάλει.

Ερώτηση: Κατά τη γνώμη σου τι στοιχεία πρέπει να έχει ένας καλλιτέχνης για να τον πεις καταξιωμένο;;

Απάντηση: Έναν καλλιτέχνη τον λες καταξιωμένο όταν τον αγκαλιάζει και τον αγαπήσει ο κόσμος ,και τραγουδήσει ο κόσμος μαζί με τον καλλιτέχνη, και όχι μόνο τα κομμάτια του. Όταν λες ένα τραγούδι,  με ένα δικό σου άκουσμα παλιό  ή καινούριο  και καταφέρνεις τον άλλον με το δικό σου άκουσμα να  το τραγουδήσει  ,νομίζω ότι  έχει πετύχει, αν πιστεύω δεν συμβεί αυτό, κάτι δεν κάνεις καλά.

Ερώτηση: Εσύ δηλώνεις παραδοσιακός , αλλά ερμηνεύεις και έντεχνα ,θα τολμούσες ένα παράδειγμα να τραγουδήσεις Νταλάρα? Και τι απήχηση έχεις στον κόσμο σε αυτές τις ερμηνείες σου, ζητούν έντεχνα στα γλέντια σου?

Απάντηση: Εμένα προσωπικά από όταν ήμουν μικρός μου άρεσε το έντεχνο, 

Π.Ν–Συγνώμη μία παρένθεση, τι σε κάνει να πεις ένα τραγούδι έντεχνο? 

Μ.Σ–Το έντεχνο πρέπει να έχει σχέση με τον κόσμο, δηλαδή να περνάει μηνύματα καλά  στον κόσμο, να έχει νόημα και να είναι κατανοητό ,όσο αφορά το συγκεκριμένο είδος ενώ μου άρεσε δεν περίμενα ποτέ ότι θα τραγουδήσω έντεχνα, ο κόσμος σε αναγκάζει,  και η εξέλιξη να πεις κάποια έντεχνα κομμάτια που καταλογίζονται σαν κρητικά , γιατί έχουν  μέσα κρητικά στοιχεία 

Π.Ν–Πως λοιπόν έγινε και τραγούδησες το ξανασκέφτηκες ,ήρθε αυθόρμητα ,σου ζητήθηκε? 

Μ.Σ–Όπως σου είπα μου άρεσε πάντα το έντεχνο , είδα ότι αρέσει και στην νεολαία πάρα πολύ δε θα μπορούσα να μη το τραγουδήσω απ’ τη στιγμή που βλέπω πως τα καταφέρνω κατά τη γνώμη μου να τα πω, αποφάσισα να τα γράψω και θα ακολουθήσει και άλλο cd νούμερο 2 στην πορεία γιατί είδα ότι αγαπήθηκαν από τον κόσμο είναι λοιπόν μια εξέλιξη της μουσικής και αυτό όσο για αυτό που με ρώτησες , αν τραγουδούσα ένα κομμάτι του Νταλάρα ήδη υπάρχει στο youtube αν πατήσεις «Στεφανάκης Μανώλης παραπονεμένα λόγια»  θα το ακούσεις σε μουσική του Γιάννη του Μαρκόπουλου που εγώ το έπαιξα με λύρα αυτό το κομμάτι το έφερα πιο κοντά σε εμάς, επίσης να σου πω ότι το πάλεψα να το πω και μ’ αρέσει και προσωπικά το συγκεκριμένο τραγούδι. 

Π.Ν– Εμένα ο   Ακροβάτης!
Μ.Σ –Ο Ακροβάτης ήρθε πιο μεταγενέστερα στην Κρητική μουσική από τους Χαϊνιδες και καλό μου φίλο  τον Αποστολάκη.

Ερώτηση: Σου έχει γίνει πρόταση να τραγουδήσεις δίπλα σε λαϊκό τραγουδιστή , θα το τολμούσες?

Απάντηση: Μου έχουνε κάνει δύο προτάσεις ,η μία ήταν από τον Στάθη Αγγελόπουλο, και η δεύτερη από τον Νίκο τον Βέρτη, για να ανέβω στην Αθήνα μία σεζόν . Δεν το έκανα γιατί δε θέλω να μπω σε αυτήν την κατηγορία, γιατί δόξα το Θεό υπάρχει δουλεία εδώ στην Κρήτη για μόνο καθαρό κρητικό. Δεν θα ήθελα να μπω στην διαδικασία να είμαι σε ένα λαϊκό μαγαζί και να τραγουδάω μία ώρα μόνο γιατί μετά χάνεις, και τις παρέες σου στην Κρήτη και χάνεις και τον ρυθμό σου όσον αφορά την πορεία σου στα μαγαζιά και όχι μόνο, και στον τόπο σου.
Π.Ν–Θα αποχωριζόσουν την Κρήτη ?

Μ.Σ–Με τίποτα, για τρεις μέρες πέντε μπορεί παραπάνω δεεε, δε το ‘χω, στο εξωτερικό έχω πάει και θα ξαναπήγαινα για μια εβδομάδα το πολύ, δεν πάω παραπάνω

Ερώτηση: Την δυναμικότητα που εκπέμπεις πάνω στο πάλκο, σε ποιο σου προτέρημα τη χρωστάς?

Απάντηση: Η δύναμη ενός καλλιτέχνη είναι το πάθος του για τη μουσική ,το πάθος που έχει για τη δουλειά του και αυτό ισχύει για όλες τις δουλειές , όταν δεν έχει πάθος  για αυτό που κάνεις είτε ζωγραφίζεις  είτε παίζεις μουσική, ή οπουδήποτε άλλη επιχείρηση  όταν δεν έχεις πάθος  μένεις πίσω. 

Π.Ν– Ναι έχουμε δει και παιδιά όμως που έχουν ταλέντο έχουν πάθος αλλά και πάλι δεν τα καταφέρνουν.   

Μ.Σ – Δεν τα καταφέρνουν αλλά νομίζω είναι επιλογή τους που δεν τα καταφέρνουν σταματάνε δηλαδή μόνα τους μέχρι ένα σημείο ,που το ξέρω από ορισμένα παιδιά που έχω δει , ενώ έχουν ταλέντο δεν θέλουνε κατά βάθος να προχωρήσουν να γίνουν επαγγελματίες , προτιμούν να το κάνουν για πάρτη τους στην παρέα τους.

Π.Ν– Έχεις προσέξει  κάποιο  καλλιτέχνη  , χωρίς να πεις όνομα που να σκεφτείς αυτός δεν το έχει δεν θα πάει μπροστά , για τον άλφα χι λόγο;   

Μ.Σ–Δεν μπορώ  να το πω αυτό, γιατί μπορεί να βγάλει ένα τραγούδι και να γίνει απότομα γνωστός, αυτό είναι θέμα στο τι θα γράψει και τι θα αγαπήσει ο κόσμος  

Π.Ν– Έναν καλλιτέχνη για να κάνει μία επιτυχία τι νομίζεις  τον στηρίζει ο στίχος , η μουσική;  

 Μ.Σ–Όλα μαζί ο στίχος με τη μουσική πρέπει να παντρεύονται , όταν δε κολλάει η μουσική με το στίχο όσο καλή και να είναι η μουσική δεν πάει το κομμάτι μπροστά  ή και αντίστροφα, και δε φτάνει μόνο αυτό, πρέπει να μπει και στην καρδιά του κόσμου αυτό που θα πεις , πρέπει να τον εκφράζει . 

Π.Ν– Εσύ με τι κριτήρια διαλέγεις στίχο?  

Μ.Σ– Εγώ αυτή τη στιγμή είμαι ένας μουσικός , δεν λέω τον εαυτό μου καλλιτέχνη, γιατί καλλιτέχνης γίνεσαι πάντα μετά θάνατο, εγώ λοιπόν για να τραγουδήσω κάτι αυτή τη στιγμή, χρονική περίοδο 2016 , αν δε πας με τα γούστα της νεολαίας, και με τα ακούσματα της νεολαίας δεν μπορείς να προχωρήσεις διότι η νεολαία στηρίζει αυτή τη στιγμή τα κρητικά μαγαζιά ,τα τραγούδια στο   youtube, άρα θα γράψεις λοιπόν αυτό που θέλει η νεολαία, αυτό που αγαπά και βιώνει, και μαζί με αυτά θα γράψεις και τα παλιά όπως είπαμε και πριν. 

Π.Ν– Τι θέλει λοιπόν η νεολαία;   

Μ.Σ–Η νεολαία θέλει κάτι το διαφορετικό σήμερα, θέλει και την αγάπη, θέλει και τον έρωτα, θέλει και τον πόνο, θέλει και τη χαρά, θέλει και το δάκρυ, και τον χωρισμό όλα μαζί. Πρέπει να γράφεις για όλες τις κατηγορίες,  δε μπορείς να γράψεις ένα cd να λέει μόνο  για χαρά ή μόνο για πόνο ή μόνο για λύπη 

Π.Ν–Στα cd που έχεις γράψει και είναι και αρκετά, προσπαθείς να ταιριάζουν τα τραγούδια μεταξύ τους? 

Μ.Σ– Όχι δεν είναι υποχρεωτικό να ταιριάζουνε ,είναι μια ποικιλία τραγουδιών, θέλω να ακουμπήσω την ψυχή και τα γούστα, από το δεκάχρονο παιδί μέχρι αυτόν που είναι εκατό χρονών, γι’ αυτό γράφω και παλιά μουσική, μαζί με την καινούρια, θέλω όταν κάποιος ακούει το cd μου να ακούσει και κάτι παλιό με την δική μου έκφραση, το δικό μου παίξιμο, να τον αναγκάσω να με βαθμολογήσει,  ανάλογα με τα ακούσματα που έχει ακούσει αυτός αυτό κάνω. 

Π.Ν– Το περνάς αυτό?
Μ.Σ –Πάντα  σε κάθε μου cd .

Ερώτηση: Ετοιμάζεις κάτι καινούριο ?  τα σχέδια σου για το μέλλον?

Απάντηση: Ναι ετοιμάζω, ετοιμάζω ένα cd , με τίτλο "Στου Αη Μηνά τη χώρα" με μουσική δική μου και στίχοι Δέσποινα Σπαντιδάκη, και ένα δεύτερο  στο  μέλλον που  θα έχει ένα 20% παλιά  μουσική , και το 80% δική μου μουσική πάλι, και με στίχους από διάφορους μαντιναδολόγους φίλους καλούς  που τους αγαπάω και έχουν γράψει  πολύ ωραίους στίχους! Να πω ακόμα ότι ετοιμάζουμε στο άμεσων μέλλον μια ωραία κασετίνα με dvd  με τον παραγωγούς  μου τον Κώστα και τον Γιάννη Φραγκάκη που θα περιέχει μέσα όλους τους παλιούς χορούς της Κρήτης, θα έχουμε λοιπόν εικόνα και ήχο παρουσιάζοντας  δεκαοκτώ χορούς της Κρήτης ξεχασμένους και όχι μόνο ώστε να τους μάθει και η νεολαία διότι δεν χορεύονται όλοι στα γλέντια πια. 

Π.N–Θα παίζεις μουσική και θα χορεύει κάποιο συγκρότημα?

Μ.Σ–Ναι! Θα χορέψουν τρία συγκροτήματα  το ένα θα είναι της Μαρίας Ψαλίδι,  το δεύτερο του Κώστα Παπαδάκη «Παπαδόκωστα», και το τρίτο του Δημήτρη Καπαράκη ,  τα οποία θα  μοιραστούν τους χορούς,  θα παίζω εγώ μουσική με τους συνεργάτες μου, όπου θα είμαστε όλοι ντυμένοι παραδοσιακά με κρητικές στολές, και μία παρουσιάστρια θα εκφωνεί ποιος χορός είναι και από πού προέρχεται.

 Π.Ν– Ποιανού ήταν η ιδέα αυτή?
 Μ.Σ–Δικιά μου και  των παραγωγών μου, Κώστα και  Γιάννη Φραγκάκη.

Ερώτηση: Σε ποια ηλικία θεωρείς ότι ένας καλλιτέχνης πρέπει να ασχοληθεί με την προσωπική του ζωή να σκεφτεί σοβαρά το γάμο; Είναι εύκολο να φτιάξει οικογένεια υπό την έννοια ότι το επάγγελμα σας  δέχεται υπερβολικά πολλές φορές έντονες εκδηλώσεις θαυμασμού.

Απάντηση: Οικογένεια φτιάχνεις από την ώρα που θα ερωτευτείς και δε θα έχεις μάτια για άλλη γυναίκα μόνο για αυτήν που ερωτεύτηκες, εγώ για την ώρα έχω ερωτευτεί την λύρα μου..!

Μανώλη Στεφανάκη σε ευχαριστώ πολύ για την τιμή που μου έκανες να μου παραχωρήσεις αυτήν εδώ την συνέντευξη από καρδιάς..!!! Ολόψυχα σου εύχομαι τα καλύτερα!!!!



Επιμέλεια αφιερώματος... Πόπη Νταβιγλάκη..!!